Terapia oparta jest o autorską metodę prof. Alfreda Tomatisa, francuskiego otolaryngologa zwaną również treningiem słuchowym lub stymulacją audio–psycho–lingwistyczną. Wspiera ona funkcje słuchowe i stymuluje centralny układ nerwowy poprzez dźwięki o określonej, zróżnicowanej częstotliwości. Rozwija uwagę słuchową, wspiera prawidłową selekcję i analizę dźwięków oraz lateralizację prawouszną. Poprawia funkcjonowanie organizmu poprzez dostarczanie bodźców korze mózgowej. Trening składa się z sesji słuchania oraz pracy z głosem. Programy dostosowane są do indywidualnych potrzeb w oparciu o diagnozę audiologiczną. Terapia prowadzona jest przy użyciu urządzenia zwanego „elektronicznym uchem”, które jest modelem idealnego ucha ludzkiego.
Terapia wymaga zachowania ciągłości, sesje terapeutyczne prowadzone są w cyklach. Podczas treningu, który składa się z kilku faz, indywidualnie dobrany materiał dźwiękowy dociera do pacjenta drogą powietrzną i kostną. Podczas trwania sesji można rozmawiać, grać w gry planszowe i logiczne, bawić się a nawet spać. Cały trening składa się z kilku faz od bardzo intensywnego pobudzania dźwiękowego inicjującego terapię do aktywnego udziału pacjenta.
O ile jest to możliwe, trening uwagi słuchowej poprzedzony jest testem uwagi ilateralizacji słuchowej – badaniem przeprowadzanym za pomocą audiometru. Badanie pomaga określić poziom uwagi słuchowej oraz ucho dominujące. Podczas testu, w przypadku dzieci, przeprowadzany jest również wywiad z rodzicami dotyczący przebiegu ciąży, rozwoju dziecka w pierwszym roku życia i latach następnych oraz o przebytych chorobach.
Trening słuchowy jest metodą turnusową. Moduł podstawowy trwa 45 godzin, w podziale na dwa lub trzy etapy. Zajęcia odbywają się codziennie lub co drugi dzień i trwają półtorej bądź dwie godziny.
Aby to najlepiej zrozumieć trzeba rozróżnić słyszenie od słuchania. To pierwsze jest biernym procesem odbierania dźwięków z otoczenia. Słuchanie natomiast jest procesem czynnym, w którym człowiek aktywnie i świadomie odbiera dźwięki z otoczenia i dokonuje selekcji, które są istotne, a które nie.
Uwaga słuchowa według Alfreda Tomatisa jest wyrazem chęci komunikowania się z otoczeniem i otwarciem się na świat zewnętrzny, a jej poziom wpływa na przystosowanie i funkcjonowanie człowieka.
Badanie uwagi słuchowej jest nieocenioną pomocą dla terapeuty, nie tylko metody Tomatisa. Na jego podstawie można zrozumieć w jaki sposób dana osoba słucha, a to pozwala dostrzec wiele trudności, z którymi zmaga się pacjent i uzyskanie jego obrazu na czterech poziomach: fizjologicznym, neurologicznych, psychologicznym i pedagogicznym. Pozwala zaplanować terapię i śledzić jej postępy.
Gdy mówimy, że metoda Tomatisa jest treningiem słuchowym, nie jest to metafora. Polega on na ćwiczeniach, mikrogimnastyce mięśni ucha poprzez pracę Ucha Elektronicznego, którego parametry dostosowane są do indywidualnych wyników Testu Uwagi Słuchowej. Ucho odbierając dźwięki ookreślonej częstotliwości intensywnie pracuje, a odpowiednie napięcie mięśni usznych gwarantuje adekwatne pobudzenie kory mózgowej, które skutkuje poprawą funkcjonowania neuronalnego i rozwojem uwagi słuchowej osoby odbywającej terapię.
Treningi uwagi słuchowej adresowane są do:
DZIECI
● z trudnościami szkolnymi
● z zaburzeniami uwagi i koncentracji (ADHD)
● z autyzmem i zespołem Aspergera
● z dysleksją, dyskalkulią
● z zaburzenia przetwarzania słuchowego (APD)
● z zaburzeniami pamięci
● z zaburzeniami mowy oraz opóźnionym rozwojem mowy
● z zaburzeniami koordynacji wzrokowo – ruchowej
● z zaburzeniami emocjonalnymi
● z moczeniem nocnym
● z afazją motoryczną
● z mutyzmem
● z niepłynnością mowy
● oraz innymi zaburzeniami neurologicznymi i rozwojowymi
DLA DOROSŁYCH
● z zaburzeniami nastroju
● z nerwicą i zaburzeniami lękowymi
● cierpiących na bezsenność
● nieradzących sobie ze stresem
● zmagających się z niepłynnością mowy
● z zaburzeniami głosu uwarunkowanymi zawodowo (nauczyciele, aktorzy, śpiewacy)
● wypalonych zawodowo
● z ADHD
● kobiet w ciąży
● dla seniorów tracących słuch
● dla osób uczestniczących w procesie psychoterapii
DLA OSÓB UCZĄCYCH SIĘ JĘZYKÓW OBCYCH
Szukających skuteczniejszych metod uczenia się: skrócenia czasu nauki, szybszego i trwalszego zapamiętywania, poprawy płynności mówienia, lepszego rozumienia języka mówionego, przełamania lęku przed mówieniem.
Ucho dziecka jest w pełni ukształtowane już w 4-tym miesiącu rozwoju płodowego. Słyszy ono to samo co mama oraz to co dzieje się wewnątrz jej ciała: serce, oddech, ruchy jelit. Odpowiednia stymulacja słuchowa mamy powoduje dostarczenie odpowiednich bodźców dziecku.
Stwierdzono, że:
● poród staje się krótszy i łatwiejszy
● noworodek śpi lepiej i jest spokojniejszy
● lepiej je
● dziecko szybciej zaczyna się uśmiechać
Trening słuchowy zmniejsza też niepokój matek, co ma wymierny wpływ na samopoczucie dziecka w trakcie ciąży oraz po porodzie.
Dlaczego pracujemy z głosem mamy?
W terapii Tomatisa istnieje unikatowa możliwość stymulacji dziecka głosem mamy. Stwierdzono, że głos matki ma większe działanie niż głos jakiejkolwiek innej, nawet bardzo ważnej osoby, w życiu dziecka. Pobudza nie tylko obszary słuchowe w mózgu, ale również te zaangażowane w przetwarzanie emocji, ocenę wartości nagrody, funkcje społeczne, postrzeganie i rozpoznawanie twarzy, wykrywanie istotnych bodźców oraz tworzenie więzi. Jest też źródłem komfortu emocjonalnego.
Odbudowuje więź, tam gdzie została naruszona przez traumatyczne doświadczenia (należy pamiętać, że trauma nie zależy w takim stopniu od samego doświadczenia, jak od tego jak zostało ono odebrane i zapamiętane przez układ nerwowy), lub nie do końca została ona zbudowana jak np. w autyzmie. Głos mamy przywraca pierwotne zaufanie.
Podczas życia człowiek uczy się słyszeć dźwięki otaczające go, w szczególności te związane z mową ojczystą, które jego mózg uznaje za istotne. Poszczególne języki różnią się między sobą dominującymi częstotliwościami dźwięków:
Żeby skutecznie nauczyć się języka obcego należy uwrażliwić się na jego częstotliwości. Zgodnie z prawem Tomatisa, że głos mówi tylko to, co słyszy ucho. Nie słysząc obcych dźwięków, nie możemy ich poprawnie wymawiać, a także ich zapamiętywać. Badania potwierdzają, że trening słuchowy przed rozpoczęciem nauki języka obcego lub w jej trakcie znacząco skraca czas potrzebny na naukę i poprawia jej efektywność.
Pomimo rzekomych kontrowersji na temat metody Tomatisa istnieje cały szereg naukowych publikacji świadczących za jej skutecznością:
linkRównież na polskim gruncie powstały podobne badania. Projekt “Uwaga! Sposób na sukces" realizowany przez Young Digital Planet, współfinansowany ze środków unijnych polegał na implementacji metody treningów słuchowych w kilkudziesięciu polskich szkołach. Wyniki przeprowadzonych analiz skuteczności terapii Tomatisa wskazują na skuteczność tej metody.
linkWyniki świadczące o skuteczności metody otrzymał również zespół badawczy Marzeny Mularzuk (2012).
link